Як мы слухаем песні? Ды як калі. Паглядзім кліп па тэлевізары, пачуем па радыё, падхопім у знаёмага - і песня ўжо круціцца на языку. Ходзім, мармычам сабе, тыпу вясёлыя. Больш свядома - гэта калі вызначаем кола песень і слухаем іх. Скажам, упадабалі "Старога Ольсу" - пераслухоўваем усяго "Старога Ольсу". Паклалася на сэрца "Мроя" - слухаем "Мрою".

Аднак жа і першы, і другі падыход падобныя ў тым, што слухаючы адну музыку, не слухаем іншую і тым абмяжоўваем сябе. Мы заслугоўваем большага! Ды і багатая беларуская музычна-песенная культура вартая таго, каб цешыліся яе разнастайнымі пластамі, а не толькі тымі, што папулярныя сёння і зараз дзякуючы выпадковаму збегу акалічнасцяў.

Значыцца, патрэбны нейкі новы спосаб слухаць беларускія песні. Не гойсаючы па вяршках, але і не зацыкліваючыся. Не патураючы ні сваім слабасцям, ні чужым амбіцыям, ні выпадку - слухаць так, каб гэта было натуральна і ўніверсальна. І разам з тым дастаткова доўга, бо каб грунтоўна пазнаёміцца з беларускімі песнямі, трэба час.

Такі спосаб ёсць - слухайма песні па календары! Кожны дзень году звязаны з нечым асаблівым. Нарадзіўся хтосьці знакаміты, адбылася грандыёзная сеча, урад пэўнай краіны прыняў (не)папулярнае рашэнне, надышоў дзень усеагульнага замілавання ці проста раптам настала вясна - аб усім гэтым можа (і павінна) быць праспяваная песня.

Тэхнічна вырашыць гэтую задачу закліканы Беларускі музычны каляндар. Запрашаю вас паставіць закладку і штодня, пажадана раніцай, заходзіць сюды слухаць каляндарна слушныя песні. Кожны дзень характарызуе безліч падзей, таму на кожны дзень прыпадае некалькі песень. Незалежна ад даты, пад настрой і/або ў адпаведнасці з паравінай году і/або часам дня і/або надвор'ем, слухайма адмыслова падабраныя песні - пра вясну ці восень, раніцу або вечар, сонца альбо снег (гл. кнопкі ўверсе). Можаце таксама ўявіць сябе ў пэўным горадзе або краіне (гл. спасылкі ўнізе).

Загрузка пэўнай старонкі-даты можа заняць час, але яно таго варта - слухаць песні з яе можна цэлы дзень. Перадусім пачытайце аб свяце, падзеі ці асобе, з якой асацыявана песня. Сувязь гэта можа быць змястоўнай або фармальнай, істотнай або неістотнай, наўпроставай або метафарычнай, відавочнай або неяўнай. Калі ўсталяваць сувязь ніяк не атрымліваецца, то найчасцей таямнічая асоба - аўтар тэксту або мелодыі.

Пачынаем нарэшце слухаць. Можна націснуць кнопку прайгравальніка і сысці займацца сваімі справамі, але я б параіў слухаць, маючы асалоду ад мроіва-ролікаў. Распрацуйце асабістую методыку іх сузірання. Спачатку можна проста сачыць за зменамі выявы ў такт музыцы; з часам паспрабуйце прадказваць, у які бок будзе змена ў канкрэтны момант. Можна расслабіць вочы і сузіраць увесь экран, можна сачыць за пэўным яго месцам, а можна чаргаваць гэтыя заняткі. У нейкі час можна абстрагавацца ад тэксту і сканцэнтравацца на мроіве, а ў наступны момант ігнараваць мроіва і ўслухацца ў тэкст. Эксперыменты вітаюцца!

Мроіва-ролікі маюць перад кліпамі тую перавагу, што не ачмураюць слухача-гледача відэашэрагам, не маючым адносін да песні. Дробныя планы кліпаў грузяць нас інтэр'ерам, у якім адбываецца канцэрт, паказваюць "масавасць" аўдыторыі і яе экзальтацыю. Буйныя планы падкрэсліваюць мужчынскія і жаночыя вартасці выканаўцаў. І тое, і другое мае на мэце псіхічнае заражэнне, эмацыйны саўдзел гледача праз вобразы іншых асоб - але не праз песні як такія. У адрозненне ад кліпаў, мроіва-ролікі даюць магчымасць удумліва слухаць і развіваюць нашу фантазію. Пры гэтым яны не такія безаблічныя, як аўдыёзапісы.

Ёсць фантастычнае апавяданне, у якім іншапланецяне не слухалі музыку, а адчувалі, бачылі яе ў выглядзе навора неверагодна прыгожых каляровых камбінацый. Адзін зямлянін надта ж хацеў гэта паспрабаваць. Яго доўга адгаворвалі: маўляў, на ўсё жыццё станеш залежным, не здолееш спакойна жыць, але ніколі не зможаш адчуць гэтага зноў. Зямлянін усё ж настояў на сваім...

Канечне, можна адразу пачаць клікаць па датах, праслухаць дзве-тры песні на трох-чатырох выпадкова абраных днях, (не)прыемна стаміцца і з выглядам эксперта паведаміць знаёмым, што вы, маўляў, вывучылі беларускую песенную спадчыну. Аднак ідэя Беларускага музычнага календара ў іншым: пазнаёміцца з песнямі грунтоўна, нетаропка, нязмушана і натуральным чынам. Дзеля адэкватнага ўспрыняцця песень патрэбна яшчэ і цішыня ў дастаткова працяглых перапынках паміж імі. Адзін год дзеля ўсяго гэтага - разумны тэрмін. Слухайма песні дзень пры дні і не спяшаймася.